Meer la Palma (Waarschuwing: >2700 woorden)

23 september. Zelfs op de dag van vertrek durfde ik het eigenlijk nog niet helemaal te geloven: We gaan naar La Palma! Zo lang naar uitgekeken, het was in mijn hoofd nog steeds toekomstmuziek. Maar omstreeks half elf stond TomC toch echt voor mijn deur! De reis verliep voorspoedig maar was toch vrij lang, en uiteindelijk waren we pas na tienen in het huisje. We hadden nog niet echt gegeten dus er werden gauw wat pizza’s in de oven gegooid terwijl iedereen zijn plekje zocht in een van de kamers en de eerste astrospullen uitpakte.

Er was een mooi rond, vlak plateau dat we konden gebruiken als waarneemterras. De eigenaren hadden er met dennenappels een welkomsttekst en een hartje op gemaakt, maar al gauw werd dat vertrapt en uiteindelijk maar aan de kant gelegd. De route naar dit waarneemterrasje was nog wel een uitdaging in het pikkedonker, een trap zonder randen met wel een hoop hoeken en onregelmatige treden. Vooral de eerste keren moest je dat echt niet doen zonder lichtje.

Niemand had nog trek om na zo’n lange dag zijn telescoop in elkaar te zetten dus er werd vooral met het blote oog en de verrekijker omhoog gegaapt. WOW wat was dat prachtig. Ik was vooral erg gecharmeerd van de details in donkere nevels, die diepte leken te hebben en bovenop de melkweg leken te liggen. Ik had een mooie verrekijker van mijn werk mogen lenen, een Vixen Ultima 8×50, waarmee het erg plezierig kijken was. Ondertussen zette ik de camera neer en maakte wat eerste timelapse-data.

Al gauw kwamen er toch wat wolken opzetten dus er werden nog wat biertjes en andere versnaperingen opengetrokken, maar gelukkig trok het al snel weer open. Uiteindelijk heeft niemand het deze nacht erg laat gemaakt volgens mij. Liever wat eerder naar bed en wat energie opdoen voor wat er nog komen gaat.

24 september

Ik was wat vroeg wakker, en was natuurlijk rete-benieuwd hoe de tuin en het eiland in het algemeen er in het licht uitzagen dus snel uit bed. Robbert en Bart waren er ook al uit. Met een bakje koffie in de hand vergaapten we ons aan de eerste zonnestralen die boven de Caldera uitkwamen. Al gauw leek het alsof de dennenbomen in vuur en vlam stonden. Het eerste kippenvel-momentje! Wat een prachtgezicht!

De rest van de ochtend en begin van de middag bestonden uit het in elkaar zetten van de telescopen, plekjes zoeken, enzovoorts. Daarna met de twee Toms, Robbert en Bart een wandelingetje gemaakt in de buurt. Nou ja, wandelingetje… Zeg maar wandeling. Wat een geweldige omgeving.

Na een heerlijke pasta van de hand van Robbert begon het eerste echte waarnemen. Ik startte met het uitlijnen van de Star Adventurer maar er zat wat los hier en daar en ik moest nog een tegengewicht improviseren dus dat duurde allemaal een beetje lang. Uiteindelijk had ik M8 in beeld (met Mars aan de rand J) en kon ik echt gaan waarnemen met de prachtige 8” F4 dobson die ik van Scorpio mocht lenen.

M8 met 135mm

Het eerste object dat ik visueel bekeek was ook M8. En wat een spektakel was dat! Zoveel detail, vlokkerigheid all over en donkere banen duidelijk zichtbaar. Bekeken met de 24mm, dat was het mooist. M16 en M17 ook bekeken. M16 heeft duidelijk een adelaars-vorm en M17 is hier 5x zo groot als het zwaan-neveltje.

Een object waar ik ontzettend naar had uitgekeken was B86 met OC NGC6250. Meteen een schets van gemaakt, maar die heb ik dus al bijna weggegooid na die prachtschets van Roel gezien te hebben. Zelf heb ik zwart papier gebruikt met grijs en wit pastelpotlood. Ik heb duidelijk nog een hoop te leren en oefenen.

Hierna bezoek ik M7. Ik ben fan van dit object, omdat er allerlei extraatjes inzitten, een donkere nevel, een aantal andere open clusters, een bolhoop… Voor nu houd ik het bij de snelle blik, en alle specifieke objecten opzoeken komt een andere keer.

NGC6723 en zijn vriendjes schets ik ook, nadat ik meerdere enthousiaste uitroepen om me heen hoor over dit gebiedje aan het uiteinde van de staart van Schorpioen. 24mm oculair, geen filters…

Daarna ga ik op zoek naar B92 en B93 in M24. Makkelijk te zien, ik snap niet dat dit niet lukte in Zuid-Frankrijk. Ik schets Barnard’s E. Ook dit is een zwart pareltje hier onder de donkere La Palma-hemel. Ik kan het echt geen eer aandoen met mijn schets maar je moet toch ergens beginnen…

Ondertussen zakt de Melkweg steeds dieper weg en worden de herfststerrenbeelden een stuk prominenter. Vanaf mijn plek is het oosten aan het zicht onttrokken door een boom maar ik kan even na twaalven toch voor het eerst kennismaken met Grus, de kraanvogel. Een mooi sterrenbeeld, vind ik. Ik bezoek het Grus kwartet. Althans, in eerste instantie zie ik maar 3 sterrenstelsels en begin te schetsen, om er vervolgens achter te komen dat iets buiten het beeldveld nummer 4 staat. Ik heb een broertje dood aan dingen opnieuw moeten doen dus ik laat het erbij.

NGC55 zou een echt showpiece moeten zijn en inderdaad: Wat een stelsel! Enorm, superhelder en met allerlei interessante details. Prachtige edge-on die aan de linkeronderkant ietsje uitwaaiert. Wow.

NGC253 en 188, de silver coin galaxy en zijn bolhoop-vriendje, zijn hier met 8” een stuk mooier dan in Grandpre met mijn 12”. Niet te filmen, dit… In NGC247 herken ik een s-vorm. Laatste object van de avond is NGC300, een mooi rond stelsel met 3 voorgrondsterretjes. Met 11mm bekeken.

Hierna besluit ik ermee uit te scheiden, de maan is al op (maar nog niet te zien) en we zouden de volgende dag naar de GTC gaan, dus moesten we om 10u weg.

Zo 25-9

De dag van ons eerste bezoek aan de Roque, maar dan overdag. Na een wat spannende rit (voor het eerst dat ik misselijk werd van in de auto zitten) kwamen we boven aan, waar het goed koud en flink winderig was. Maar ook ZO mooi. Dor, kaal maar hoog boven de wolken, oh zo transparant en overal witte en zilverkleurige koepels. Ik was zelf het meest onder de indruk van de Cherenkov-telescopen. Dit zijn speciale, ultrasnel beweegbare telescopen zonder koepel die ingezet worden om gammastraling op te vangen, en dan specifiek gammastralingsuitbarstingen.

Maar we kwamen natuurlijk voor het bezoek aan de GTC wat ook erg leuk was. We kregen een interessante rondleiding, vergaapten ons aan de gigantische telescoop, en maakten wat foto’s. Na een uur was het voorbij en onderhandelden we met de rondleider dat we nog een beetje mochten rondcrossen over het terrein om foto’s te maken. Tof van hem 🙂

Eerst gingen we naar de top van de Roque, een prachtige plek met lavapilaren waarvandaan je diep, diep het dal in kunt kijken. Er waren wel wat toeristen maar niet superveel. Na even met Tom en Roel op een mooi windstil plekje gezeten te hebben, weer terug naar de parkeerplaats voor mijn eerste kennismaking met de raven van de Roque (spijt dat ik geen foto’s heb genomen!), een appeltje en de rit terug.

Op de terugweg zijn we nog even naar de Cherenkov-telescopen geweest en hebben we wat foto’s genomen. Je kon jezelf ook zien in de spiegels, leuk! We wilden nog wat eten halen in Tijarafe maar dat ging niet meer. Ja natuurlijk, het is zondag. Oeps.

Enfin, na een geïmproviseerde maaltijd konden we weer aan de bak! Ik had al besloten om het weer niet te laat te maken in verband met de allnighter die we maandag voorgeschoteld zouden krijgen.  Toch lekker even gezwiept. Ik begon met de false comet met de verrekijker. Ik had speciaal een voetje aangeschaft om de verrekijker mee op het statief te zetten maar dat was ik alweer kwijtgeraakt. D’oh…

Nou ja. Op zoek naar de enorme bolhoop in Ara maar die staat te laag. Maar dan M7 nog een keer. Uitgebreid op zoek geweest naar de afzonderlijke objecten daarin, met detailkaart uit de IDSA van TomC. Van B283 zie ik alleen een dunne sliert, en niet alles. Open clustertje Tr30 valt direct op, maar naar bolhoopje NGC 6453 en het andere open clustertje moet ik even zoeken. Uiteindelijk wel allebei gezien maar ze zijn wel erg zwak.

Ik scroll wat door de melkweg en zie een prachtige donkere nevel structuur. Twee langwerpige banen met uitsteeksels. Kijk ik naar een onderdeel van de pijpnevel? Is het B268? Ik vermoed het laatste, maar vind het lastig om zonder visuele zoeker precies te pinpointen waar ik zit.

Ik zoek naar de snake nebula maar zie hem niet. Ik heb hem eerder wel bij TomC gezien en ook daar vond ik hem niet superopvallend dus ik ben niet heel teleurgesteld. Door naar NGC6144, en dit was wel een waarneemhoogtepuntje want hij is zo helder dat ik in eerste instantie denk ‘is dit M4 dan?’… Direct te zien, zelfs een beetje opgelost en uiteindelijk samen in beeld met M4 een geweldig leuk object! Ik vind het zo gaaf dat ik toch maar even mijn nachtzicht opoffer om dit naar de toch al jaloerse dijkgatsbos-collega’s te whatsappen 😀

NGC6357 is een klein neveltje links van de onderste van een rijtje sterren. Best te zien met de 11mm. Barnard’s galaxy daarna is ook direct te zien als een grote, langwerpige vlek. Tsjongejongejonge…

Na een snelle blik op M16 en M17 ruim ik op, doe nog een biertje met Roel en Michael en fotografeer Roel die Orion likt. Vind ik lik.

Maandag overdag houd ik me de hele dag koest, om energie te sparen voor de nacht op de roque, waarvan ik het verslag al eerder had gedeeld.

Dinsdag gaat half aan me voorbij, behalve dat er lekkere astrowijn was en een uitstekende bbq dankzij Robbert. Ik ga op tijd naar bed want woensdag willen we nog een nachtje doorhalen op de berg.

Helaas word ik op woensdag al om half 7 wakker. Na wat draaien besluit ik om 7u maar eens mijn bed uit te gaan en als ik buiten kom staan daar TomC en Reflector nog! Geniaal. Ze waren net aan het afsluiten. Terwijl zij hun waarneemnacht doorspreken onder het genot van een biertje, word ik wakker met een bak koffie. Wat een doorzetters…

De Toms gaan naar bed en de anderen komen druppelsgewijs hun bed uit. Aantekeningen en waarneemlijsten worden vergeleken, tips uitgewisseld en plannen opgemaakt. De dag bestaat grotendeels uit lamballen bij de huisjes om energie te sparen voor de komende nacht. Alleen Robbert vertrekt naar het vulkanische zuiden.

Als later het besluit wordt genomen dat er een aantal mensen wel en een aantal niet naar boven gaan, begin ik enthousiast mijn spullen in te pakken, wat ik halverwege moet afbreken omdat ik me ziek begin te voelen. Balend als een stekker besluit ik toch bij het huisje te blijven.

We eten weer op tijd en de helft van de groep vertrekt –licht euforisch- naar de Roque. Terwijl wij ons onder een afwisselend bewolkte hemel voorbereiden op de komende nacht, krijgen we al een aantal foto’tjes doorgestuurd met WhatsApp. Boehoehoehoeh! Ik voel me ondertussen alweer ietsje beter dus toch maar waarnemen met die hap. Als het donkerder wordt blijkt het toch mee te vallen met de bewolking, ze blijven vooral laag aan het zuiden. Af en toe komt er eentje toch naar boven en dan staan we opeens *in* een wolk. Het blijkt ook op de timelapse wel leuk te zijn…

Het eerste object dat ik bekijk is NGC6397, de enorme bolhoop in Ara, met de verrekijker. Met de telescoop kom ik er niet bij 🙂 Het is een hele vage pluis linksboven een helder sterretje. Ik wil op zoek gaan naar een ander object in Ara, maar de bewolking rukt weer op en we zitten weer in de wolk. Als de bewolking weer wat is weggetrokken bekijk ik NGC6541, een lief bolhoopje, niet echt opgelost, met een 7-vor van sterretjes er rechtsboven. Er komen nog wat wolken langs en daarna bekijk ik de bug nebula. Waarom heb ik dat niet eerder gedaan? Die stond hoog op de todo-lijst! Jammer. Ik bekijk hem met de 6.7mm, het lijkt op een snoepje.

NGC6441 is een cutie naast een heldere gele ster, geflankeerd door twee sterretjes rechts. Bekeken met de 11mm. De transparantie is heel laag, er zitten grote halo’s rondom de sterren. M9 wordt aan de oostkant afgeplat door een donkere wolk. Bekeken met 6,7mm. NGC6342 is lastig te detecteren, maar met 6.7mm lukt het. Ik doe een poging HII gebieden te detecteren in Barnard’s Galaxy, maar het lukt niet. Reflector probeert het ook maar ook hij ziet ze niet in de 8”.

IC5148 in Grus was een tip van TomC, ik heb er een schetsje van gemaakt.

(komt nog)

NGC7793 is een groot en helder stelsel! Bij de oculairwissel raak ik hem kwijt. Balen. Ik was een balans-elastiek kwijtgeraakt en dat maakt de telescoop toch wat lastiger bruikbaar. Al dat gestakker maakt dat ik het zat raak, en ik ga even liggen op de bank, met de intentie om rond 3 uur nog op te staan en verder te gaan.

Terwijl ik lig te slapen op de bank, komen de mannen van de roque terug. Ik merk het op maar val al snel weer in slaap. Daarna word ik inderdaad weer om 3u wakker en ga naar buiten. Alleen Eli en de Tom’s zijn er nog. Fornax cluster in beeld gezet in de SA, en weer verder met waarnemen. NGC1055 geschetst, een gaaf stelsel! NGC1097, een ARP in Fornax wilde ik ook graag zien. Ik zwiep nog wat meer door het Fornax cluster, raak de weg kwijt en kan de Moulinex-nevel niet meer vinden. Daar baal ik wel van want die had ik ook nog willen schetsen.

Wel heb ik op een gegeven moment 5 stelsels in beeld. Erg leuk stuk hemel, dit! Ik zet de Witch Head nevel in beeld in de camera. Alleen Reflector en ik zijn nog over. Ik probeer de Witch Head visueel maar het lukt niet. Ook de paardekopnevel lukt niet visueel, ook al doe ik erg mijn best met de detailkaart in de PSA. Nou ja…

Hekkensluiter is NGC1851, een bolhoop in Columba. Wat staat dat ding laag! En wat leuk om ook dit sterrenbeeld nog mee te pakken 🙂 Ondertussen is de moeheid wel weer teruggekomen en ik besluit Tom alleen achter te laten met de sterren. Ik zie op mijn horloge dat de wekker van mijn vriend, thuis in Nederland, net gegaan zal zijn, en stuur hem nog een berichtje. Bizarre ervaring.

29 september

Een dag zonder veel astro-geweld: We moeten op vrijdag op tijd het huisje uit en iedereen is al redelijk moe. Samen met Eli, Robbert en Bart besluiten we nog wat van het eiland te gaan zien en we rijden naar het regenwoud-achtige noorden voor een ‘wandelingetje’. We wilden daarna ook nog gaan zwemmen maar het wandelingetje was zo gaaf dat we hem wat langer maken. Gedurende een gedeelte van de wandeling lopen we door de wolken.

We zijn pas laat terug en na het eten zit er niet zoveel puf meer in bij mij om nog te gaan waarnemen. Als ik er nu over terugdenk kan ik mezelf wel voor de kop slaan want ik had nog dit en dat en zus willen bekijken maar ik had me voorgenomen om quality time en niet quantity time met de telescoop door te brengen.

30 september

De laatste dag alweer. Iedereen is redelijk op tijd wakker en we zijn om 11u op weg naar Santa Cruz, alwaar we nog wat astroshirtjes willen kopen voor de Siesta. Het is een schattig plaatsje maar ik heb geen zin om uitgebreid te shoppen en wil graag nog wat strand meemaken, dus na het kopen van wat hebbedingetjes in het winkeltje ben ik ongeduldig en sta ik als eerste bij de auto terwijl de rest nog aan het slenteren is 🙂

Michael weet wel een leuk strand maar we raken hem binnen de kortste keren kwijt. Ik bel met Eli, zijn auto-genoot, en we blijken naar Playa de los Cancajos te gaan. Het is er prachtig, de zee is wild en knalblauw en dat steekt mooi af tegen het zwarte zand en de donkere rotsen en golfbrekers. Voordat we het weten is het tijd om naar het vliegtuig te gaan. Bah. Ik wil terug.