Kollase 2019

Op 29 augustus was het weer zover: Om 11:20 draaide Marco’s witte klus- en astrobus de straat in, om me op te halen voor alweer onze 7e Kollase-editie. Na een redelijk vlotte en voorspoedige reis kwamen we rond zes uur ’s avonds aan in ons astro-walhalla. Jan-Willem stond daar al zijn telescoop op te bouwen, en Roel en Steven waren boodschappen aan het doen voor de bbq.

Ik parkeer mijn zeiltje naast Jan-Willem en zet de boel op. Het is nog bewolkt maar zou open moeten gaan trekken en het hele weekend in ieder geval droog moeten blijven, met voldoende opklaringen om een stevig pak waarnemingen te doen. En wat een heerlijk vooruitzicht om (waarschijnlijk) het hele weekend de telescoop te kunnen laten staan! Steven en Roel komen ondertussen ook aan op het terrein en we treffen voorbereidingen voor de barbecue, met onder andere aubergines uit mijn tuin, en een dikke vette hamburger met kaas.

Nacht 1: Is er leven na de cocoonnevel? Verkeerde waarnemingen die goed blijken te zijn en hoe een koe een kop koffie vangt.

Alles is ruim op tijd klaar om al tijdens de schemering de eerste waarnemingen te kunnen doen. Saturnus staat natuurlijk verschrikkelijk laag, maar de seeing is goed en hij staat mooi stil in beeld. Een fotootje met de mobiel is zo gemaakt:

Hierna vergaap ik me een tijdlang aan de ringnevel op hoge vergroting (425x). De centrale ster lukt nog niet maar ga ik later nog een keertje proberen. Door naar M11 en M13, weer met deze hoge vergroting. Toch grappig als zo’n object als M13 niet helemaal in beeld past. Één van de openingen tussen de sterren in doet me een beetje denken aan een paardje. Ondertussen is het wel goed donker geworden en duik ik nog even laag het zuiden de melkweg in. M16 is het laagste object dat nog gaat, half tussen de bomen door. Met 85x is het een flink heldere nevel in de vorm van een fidgetspinner bezaaid met sterretjes als de sesamzaadjes op een bolletje.

Wat nu? Op mijn lijst staan veel objecten in Capricornus en Aquarius maar het is nog een beetje te vroeg. De cocoonnevel is al jarenlang een trouwe metgezel op mijn waarneemlijsten, maar ik heb hem nog nooit gelogd. Wel ooit eens gezien in de 40cm telescoop van Harro op de Breezanddijk maar nooit zelf opgezocht. Dus bij deze. We beginnen de starhop bij B168, die ik nog nooit zo mooi heb gezien. In mijn herinnering was dat gewoon een rechte streep maar nu zie ik eigenlijk aardig wat uitstulpingen, zoals op de foto van Maurice (natuurlijk niet ZO MOOI). Na een paar keer prieken meen ik toch wat neveligheid in beeld te hebben staan. Ik heb een schetsje gemaakt, om later te kunnen checken of het klopt. En het klopt! Leuk, ik heb de cocoonnevel gezien. Echt spectaculair is het niet dus voorlopig zal hij niet meer op mijn waarneemlijst staan.

De moeheid begint al toe te slaan en ik besluit om koffie te zetten, om er vervolgens achter te komen dat er GEEN BLOODY KOFFIEZETAPPARAAT IS WAT IS DAT NOU OMG. Er blijkt wel een filterhouder en een kan en een waterkoker te zijn dus ik maak daar maar koffie mee. Hij ruikt een beetje raar en bij de eerste poging blijkt er een beest in de kan beland te zijn maar poging 2 is te drinken. Nou, verder maar weer.

NGC 7008 kost wat moeite om te vinden, het is lastig prikken zo in het zenit. Ik doe ook nog een poging op de nevels rondom Sadr maar dat wil ook niet. Nou, dan niet.

Dan is het nu eindelijk tijd voor wat objecten in waterman. NGC 7606 staat redelijk snel in beeld. Een vrij heldere en nog aardig grote galaxy met aanzet van spiraalarmen en een voorgrondsterretje. Ik doe nog wat testen met oculairs en maak een schetsje.

Hierna krijg ik dan toch de foetusnevel in beeld maar hij valt me een beetje tegen. Gewoon een ster met een halo. Het is ook wel erg vochtig en alle maatregelen tegen de dauw moeten uit de kast getrokken worden. Wel loop ik nog steeds op mijn sandalen.

NGC470 en zijn vriendje NGC 474 zijn hierna aan de beurt. Ik maak weer een schets, en teken pardoes een extra stelsel dat er bij een check de volgende ochtend niet blijkt te staan. Hoe kan dat nou weer… 

Intussen is het een uur of 2 en na zo’n lange reisdag en alles ben ik bek-af. Ik besluit ermee uit te scheiden en de rest doet met me mee. We steken nog even het vuur aan en nemen een afzakkertje. Om 2:30 lig ik in bed.

Dag 2: Eigenlijk een beetje bambi-en, maar gelukkig hebben we nog diehards

Na een slechte nacht waarbij ik halverwege word opgeschrikt door geritsel ergens in de kamer, en daarna nog een tijd wakker lig, begint dag 2 alweer om 8:30. Jan-Willem is ook al waker en lekker zijn waarnemingen aan het loggen. Ik controleer met behulp van de brakke internetverbinding wat ik gezien heb en zie dat de cocoon klopte maar de andere 2 twijfel ik over. (Bij nader inzien thuis met een stabiele internetverbinding blijkt iig dat de waarneming van NGC470 klopt).

Vrijdag bestaat verder uit uitbrakken, fikkie stoken en de aankomst van de rest van de groep. Er wordt wat ge-ATM’d en ik doe nog een tukje tussendoor. Barbecuesessie 2 is ook weer zeer geslaagd, en iedereen maakt zich (al dan niet optimistisch gestemd) op om te gaan waarnemen. Ik begin weer met Jupiter en Saturnus, Jupiter toont nog een maantje dat er net achter/voorlangs vandaan komt, en Saturnus staat weer lekker stil in beeld. Ik zet de Star Adventurer klaar om te fotograferen en kom erachter dat ik nog steeds mijn tweede dauwlintcontroller moet fixen. Dus echt keihard fotograferen gaat niet lukken met deze vochtige omstandigheden. Dan maar wat sfeerfoto’s

Hierna zoek ik NGC 6781 op, eerst met OIII, daarna UHC maar hij blijkt het mooist te zijn zonder filter. Bij eerdere waarnemingen viel op dat het een soort van c-tje is maar dat zie ik nu niet.

NGC7009 de Saturnusnevel is ook het mooist zonder filter. Het lijkt alsof hij nog een buitenste randje heeft, maar het vocht helpt niet. Door naar M72, ik vind hem erg diffuus, maar er blijkt wat hoge sluierbewolking binnen te drijven en al snel is het over met de pret.

Het vuur gaat weer aan en de whisky wordt erbij getrokken. Zelf neem ik een biertje, maar gelukkig niet teveel want het trekt weer open. In eerste instantie denk ik mwah maar gelukkig vraagt Tom of het licht uit mag en wordt het vuur uitgemaakt. Ik zet toch nog de camera op de star adventurer en neem wat melkwegfoto’s, terwijl ik met de Zenithstar de Andromedanevel bekijk en, de sluiernevel en M33 door de Sumerian. Pickering’s whisp is MOOOOOOOOOI.

Ondertussen is toch bijna iedereen weer aan het waarnemen gegaan, onder andere ook een aantal op een dekentje met een bino. Ik twijfel even of ik naar bed zal gaan of me daarbij voeg, en ik kies voor het laatste. Toch nog erg leuk om zo heerlijk rustig te kunnen genieten van de melkweg, en met een grote bino (die van Harro?) zie ik in Cepheus nog een mooie grote E-vormige donkere nevel (maar geen idee welke). Na een tijdje slaat de kou en moeheid toch toe en ga ik toch maar naar bed.

Gelukkig maar dat ik dat gedaan heb want de volgende dag word ik zomaar uitgerust wakker. Moet niet gekker worden, dit. Zaterdag bestaat weer uit luieren, pizza eten, fikkie stoken (terwijl het 32 graden is!), en weersites proberen te checken zonder internetverbinding.

Nacht 3: Een droge nacht in Kollase??? Arpharken in t-shirt, het heen-en-weer om naderend onweer, en helaas geen noorderlicht maar airglow is ook mooi.

Fast forward naar de avond. Het klaarde op, bleef warm, en het was ook nog eens hartstikke droog (geen dauwverwarming nodig in Kollase??? Wtf???). Letterlijk tot een uur of 2 in t-shirt kunnen waarnemen, wat een genot! Wel bleek er een front met stevig onweer aan te komen, wat al te zien was aan weerlicht dat vooral aan het begin van de avond flink heftig was. In eerste instantie dus een beetje gehaast waarnemen, want je wil toch zoveel mogelijk gebruik van de avond maken. Maar na een paniekmomentje dankzij Robbert’s telefoon die er een soepzooitje van maakte en deed alsof het onweer sneller ging dat het daadwerkelijk ging, bleek dat het onweer juist oploste. Wel jammer, want er was een kans op noorderlicht maar met de mogelijkheid dat je opeens als een malle je troep zo snel mogelijk in veiligheid moet brengen vond ik het niet zo’n goed idee om mijn camera te laten timelapsen op een plek met goed zicht op het Noorden.

Enfin. Waarneemsels dus.

Ik begin weer met Saturnus, Jupiter, M16 en zelfs M17 lukt nog tussen de bomen door. Het donkere neveltje door de bino van gisteravond smaakte naar meer en ik doe een rondje Aquila met de verrekijker. B138 wil niet, maar B111 en vooral 142 zijn fantastisch om te zien. What’s next? Het is nog niet echt astrodonker dus ik ga naar M92, toch wel mijn favoriete bolhapje, samen met M5. Dit object lijkt wel spiraalarmen te hebben vind ik altijd. Maar door het dreigende onweer heb ik eigenlijk geen rust dus ik ga alvast wat ‘overbodige’ dingen opruimen.

Vervolgens langs M2 en NGC7331. Vooral die laatste is echt een verplicht Kollase-nummer. Zonder al teveel moeite is ook zeker 1 van de luisjes direct zichtbaar. Dan NGC7585 en zijn vriendje 7576, een ontzettend leuk stel met een fraai sterkettinkje in beeld.

Ik ga nog eens langs NGC7606 omdat ik de spiraalarmen wilde checken maar ik zie juist minder detail ditmaal. Door naar NGC7727, bij 180x rond met de kern iets van het midden. NGC 7723 is een rond, egaal, diffuus vlekje. Ik bekijk ook NGC470 nog een keer, omdat ik mijn waarneming niet begreep, maar ik zie nu na controle met de schets van @tomc dat het gewoon klopt! Altijd fijn.

NGC 128 en zijn vriendje NC125 bij 425x zijn een fascinerend stel. NGC128 is een beetje een rommeltje, NGC 125 egaal en eliptisch.

Het laatste object dat ik opzoek in de telescoop (terwijl het al aan het dichttrekken is in het westen) is NGC274 met zijn vriendjes en dit is serieus het leukste stel dat ik gezien heb deze vakantie! NGC 274 en NGC275 zitten aan elkaar geplakt, en bij 300x zit aan de rand van het beeldveld nog héél zwakjes NGC 273, een bijna edge-on stelseltje.

Het is wel een nadeel van waarneemlijsten maken in Deepskylog (wat ik ditmaal voor het eerst gedaan had) dat je niet je eigen opmerkingen kunt toevoegen. Anders had ik deze zeker eerder bekeken dit weekend. Enfin, het was wel grappig om te doen en ik merk dat het ook wel erg fijn is om de DSS foto’s te kunnen gebruiken om je waarnemingen te checken.

Na deze waarneming ruim ik mijn telescoop op, want er was regen voorspeld. Ik ga nog even op een matje liggen met een bino en richt hem (de bino) op Cepheus. Vlakbij één van de driehokjes onderin zie ik een langwerpige donkere nevel met een blobje. Na onderzoek in de atlas zou dit driehoekje delta epsilon zeta moeten zijn en de nevel dus B169-71. Maar als ik de verrekijker weer terug richt, is het contrast alweer een stuk minder. Mag dus overnieuw 🙂

In de tussentijd rukt het wolkenfront steeds verder op. Het is mooi geweest. Ik maak nog wat foto’s van het noorden, met (blijkt later) airglow erop. De rest van de nacht bestaat uit kampvuur en –geloof het of niet- matig alcoholgebruik. Steven, Roel en ik maken het erg laat en de meewarige glimlach van Angelika die om 6 uur, half 7 langsloopt om de schapen te voeren vergeet ik nooit meer. Om 7 uur lig ik in bed en om 10u sta ik er weer naast. Na een bakkie koffie en een broodje blijkt dat Marco doodziek is en ik zelf terug zal moeten rijden. Oeps. Gelukkig rijdt de bus echt heel erg lekker. Uiteindelijk ben ik rond half 8 ’s avonds thuis. Wat een weekend! 3 nachten waargenomen! Nu moet ik heel hard bijkomen.