Kollase 2017

Ahhhh we waren er weer. Het mooiste sterrenkijkweekend van het jaar, in Kollase! Donderdagochtend 21 september om 8:30 stond Marco voor de deur, en tegen half 9 kwamen we bij Harro aan, die nog net niet meer bezig was met klussen aan zijn nieuwe 56cm telescoop. Na een bakkie koffie bij Harro gingen we op weg naar Duitsland, onderwijl druk kletsend over de ATM-avonturen, waarneemplannen en dat soort dingen. We waren goed op tijd, kwamen rond een uur of 4 aan in Gut Kollase, alwaar EricB, Patrick Duis en EdwardB al aan het bier zaten met Andreas. Het kampvuur brandde natuurlijk al, en de zon deed ook mee.

Joost had dit jaar voor hoodies gezorgd, jeej! Nieuwe kleren 🙂

Snel uitgepakt en de telescoop opgesteld, waarna we ons druk konden gaan maken om het eten. Ah ja, laten we alvast maar een keer gaan bbqen! Dit verliep allemaal een beetje rommelig maar uiteindelijk had iedereen zijn buikje vol. Na het eten betrok de hemel echter, en die werd niet beter. We hebben nog gewacht tot een uur of 1, maar op max 3 sterren per moment na, bleef het potdicht zitten.

Dankzij een melatoninepilletje werd ik de volgende ochtend pas om half 10 wakker dus goed bijgeslapen voor wat er komen zou. Of niet. De verwachtingen waren niet best, maar in ieder geval zou het overdag wel redelijk lekker zijn. Gezellig boodschappen gedaan met Robbert, EdwardP en Steven en daarna het Betere BBQen, met culinaire hoogstandjes van Robbert en EdwardP. Bijna TE fancy, mannen!

Na het BBQen begon het hier en daar te spetteren dus de hoop vervloog al een beetje maar plotsklaps trok het toch weer open! Het wonder, daar was het weer! Ook precies op die avond waarvoor de weergoden juist een prutnacht in petto leken te hebben. Gelukkig had ik alleen een zeil over mijn telescoop gehangen dus was ik redelijk snel startklaar: even collimeren (en daarna nog even) en aan de bak!

Het eerste object dat ik graag wilde zien met mijn mooie, nog steeds nieuwe 16”, was M33. Hij stond net boven de bomen en de transparantie was matig, maar toch waren er al duidelijk wat van de stervormingsgebieden in te herkennen. Naast mij stond Harro met zijn kersverse 22”, en die had de crescentnevel in beeld staan. Kanonne wat knalde dat het beeld uit zeg! Pfoeh, bijna zo mooi als op de foto.

Zelf ging ik door naar NGC7331, waarvan ik hooggespannen verwachtingen had. Ik moest alleen op mijn tenen staan om hem te zien dus dat schoot niet op. Er lag toevallig een pallet in de buurt (of “toevallig”?) en die was precies hoog genoeg. In eerste instantie viel ik bijna in de telescoop toen ik vooroverboog, maar na wat “afstellen” was het een goede oplossing! Toch stond ik er niet echt rustig bij, dus ging ik maar door naar Hercules voor M13. In eerste instantie viel het een beetje tegen maar met meer vergroting waren er allerlei bijzondere details in te zien, donkere laantjes en sterkettingen, de propeller…  Heerlijk!

Met die knappe nieuwe spiegel zou ik eindelijk detail moeten kunnen zien in planetaire nevels dus hop door naar NGC6210. De turtle nevel. Ik zie een niet scherp omlijnd, niet helemaal rond, neveltje, en het is meteen duidelijk welke “ster” ik moet hebben (itt bij de lb), maar echt pootjes: die zie ik niet.

De omstandigheden zijn matig: er komen veel sluierwolken langs en het is erg vochtig. Maar ja, we zijn hier niet voor het bier, en die telescoop staat er toch, dus kijken met die hap! Ik besluit om er een nieuwe ARP tegenaan te gooien: ARP 298 (NGC ????), in Pegasus. Toch een best lastig object, ik twijfelde wel even of het hem wel was, maar na een tijdje turen denk ik wel dat ik goed zat. Een bijna stellaire kern met een redelijk ronde komma-achtige gloed eromheen, gezien met de 6,7mm.

Hier in de buurt staan NGC7448 en NGC7479, die allebei ook op de waarneemlijst staan. Van NGC7448 had ik genoteerd dat ik hem nog niet goed beschreven had dus dat hij opnieuw moest, en pot vol blommen, ik heb er nu ook geen notities van gemaakt! Wel gezien maar weer totaal vergeten hoe & wat… Schandalig! NGC7479 was langer maar ook spiraalarmiger dan ik hem eerder heb gezien, met 2 mooie voorgrondsterren.

NGC7331 nog een keer bekeken, toen ik wat meer gewend was aan het “hubble pallet” (geen idee van wie die term kwam), en nu was de stofband af en toe wel zichtbaar, en zelfs een aantal van de luisjes waren direct waarneembaar.

Tussendoor grote problemen met dauw en doorslaande zekeringen, maar gelukkig werd ik gered door Jan-Willem die een extra powerbox had, en Harro, die een föhn bij zich had. Nadat het dauwprobleem opgelost was, begonnen de wolken weer op te komen vanuit het noordwesten. Snel nog voor de wolken uit Jones 1 bekeken, direct te zien met mijn UHC en de 11mm. (Niet zo eenvoudig als bij Harro natuurlijk XD). Een plompe C met verdikkingen aan de uiteinden.

Bij M33 zaten nog geen wolken dus die bekeek ik opnieuw en nu werd ik van mijn stoel af geblazen door de hoeveelheid detail. Twee flinke spiraalarmen, met vlokken overal, en een baan van schattige voorgrondsterretjes nabij de kern. Hierna trok het weer volledig dicht en werd het vuur weer opgestookt.

Hier en daar werd een flesje opengetrokken, zelf besloot ik om maar een kop thee te gaan zetten. Dat liep uit op een klein drama want de kop waar ik de thee uit aan het drinken was spatte uit elkaar, hele keuken onder het water. D’oh! Nou ja, wat vuile theedoeken opgeofferd en het was weer schoon. Er werd nog wat koper in het vuur gemikt, er werd een blik onderbroekenlol opengetrokken, gezelligheid alom.

Plotseling begonnen hier en daar steeds meer sterren tussen de wolken door uit te twinkelen. En nog meer, en nog meer! En toen was daar een flink gat tussen de wolken, in het zuidoosten. Ik durfde het nog niet helemaal te geloven, dus ging eerst ff wat sfeershots maken, maar Harro was zijn telescoop alweer aan het opbouwen. 😀

Na de sfeershots begon het er toch op te lijken dat het echt wat ging worden dus snel het zeil weer van de telescoop af! Bij het kampvuur geloofden ze er niet meer in en werd zelfs een beetje lacherig gedaan: “Nou die zijn binnen no-time weer terug”. Maar ja, die telescoop staat er toch. Als je dan “alleen maar” een kwartiertje kan waarnemen, dan is dat toch een kwartiertje meer J Het was een stuk minder vochtig geworden en de vangspiegel was nog steeds dauwvrij dus ik deed geen moeite om de powerbox en föhn weer te lenen.

Omdat het natuurlijk toch wel spannend was hoe lang het zou duren, heb ik een beetje makkelijke objecten zitten freewheelen, waarbij ik geen aantekeningen meer maakte. De voermannetjes bekeken, met eervolle vermelding voor M38 met zijn vriendje, M1 met OIII die opeens geen vormeloze blob meer was, en de IC’s naast het straatje in Voerman bij Harro (OK die zijn niet makkelijk). Ook M35 nog bekeken, en diens vriendje 2158 nog met hoge vergroting flink kunnen oplossen. Toen op een gegeven moment Cassiopeia even vrij was het ET cluster en de Pac Man nevel bekeken, en op het eind (na tip van Harro) NGC2022, een grappig PN’etje in Orion. Tussendoor nog een keertje dauwproblemen, die ik oploste met een handenwarmertje.

In de tussentijd zat het gros van het gezelschap nog bij het vuur, of lag al in bed: Alleen Tom, Harro en ik waren nog aan het waarnemen. Andreas kwam nog even kijken want die kon niet slapen, maar droop op een gegeven moment weer af. Langzaam werd het steeds stiller, en kon je plots de herten horen burlen in de verte.

De overgeblevenen bij het haardvuur en Tom gingen naar de weg toe om de herten beter te kunnen horen, en opeens was het ^stil^. Ik keek op naar het gat tussen de wolken en hoe knaloranje Betelgeuze al zijn weg richting het zuiden aan het maken was. Heel even hoorde je helemaal niets, en was er alleen het sterlicht. Hoewel het me gaat om het kijken door de telescoop, zijn dit het soort momenten waar je jaren later nog aan terugdenkt…

Dit duurde maar kort, want natuurlijk zwol het burlen al snel weer aan. Ik richt me weer op het oculair. De niet-waarnemers keerden terug en gingen naar bed, en bij mij begon de moeheid toch ook wel een beetje toe te slaan, maar in een gat tussen het bladerdek van 1 van de bomen was de orionnevel zelfs al te zien, met de belofte dat deze over niet al te lange tijd ook met de telescoop te zien zou zijn! Daar nog maar even op wachten dan!

De poort tussen de wolken door begon steeds kleiner te worden dus het was wel weer een race tegen de klok, maar het lukte. NET. Nog net de kans om te verdrinken in deze parel van de winter! En het was het zeker waard: Veel details in het helderste gedeelte, een extra arm bovenaan en zelfs wat waasjes in de “body”. Harro kwam ook nog even kijken, terwijl de wolken langzaam maar zeker Orion als laatste bedekten. Een pracht van een afsluiter natuurlijk, van een toch goed geslaagde nacht.

Zojuist bekeek ik de eerste sfeershots die ik maakte die nacht, en dat was om 23:30. Alles bij elkaar dus nog van half 12 tot (laten we zeggen) 3 kunnen waarnemen! Dikke vette :p tegen de ongelovigen!

De volgende dag werd uiteraard weer gevuld met hangen bij het kampvuur, pizza eten bij Hans-Christiaan en slappe verhalen. Die avond zou het niets worden, het zou  zelfs ’s nachts gaan regenen, dus iedereen ruimde zijn telescoopspullen alvast op in de auto. Maar ook nu was er nog een gat tussen de wolken tijdens de schemering.

Er waren vrienden van de familie van Andreas speciaal naar Kollase gekomen om ook sterren te kunnen kijken, en Tom begon (weer onder hoon van de anderen) zijn telescoop op te stellen, om toch wat te kunnen laten zien. Ik dacht: ach, en zette de Canopus ook maar weer in elkaar.

We keken wat bambi’s met familie en vrienden van de familie van Andreas, maar van echte waarnemingen kwam het niet. De gaten tussen de wolken werden steeds kleiner tot je uiteindelijk niet eens meer tijd had om de atlaspagina op te zoeken voordat het sterrenbeeld weer weg was. Toch leuk om die mensen te laten meegenieten, er waren ook een paar kinderen bij en ook al hadden ze grote moeite om het oculair te bereiken, waren ze dolenthousiast.

Daarna nog meer kampvuur, met marshmallows op een stokje, VEEL koperdraad, en uiteindelijk inderdaad regen… Gelukkig had Andreas al een voortent voor het huisje gezet dus we konden daar de gezelligheid voortzetten. Zelf besloot ik maar naar bed te gaan. Dankzij het plekje achterin het huisje heerlijk geslapen, hoewel de gezelligheid nog wel even doorging.

De volgende ochtend was ik een van de laatsten die op was. Na een voedzaam ontbijtje maar eens de spullen verder ingeladen en op naar huis. Voor het eerst gereden, wat ik eigenlijk best geslaagd vond! Bij thuiskomst was het prachtig weer, en het kriebelde om naar de Afsluitdijk te gaan… Gelukkig niet gedaan want maandag een drukke dag op mijn werk. Later van de week nog misschien…