
Caroline Herschel
Na maanden instabiel en slecht weer (of helder bij volle maan) is er eindelijk weer eens een periode van stabiel, helder weer aangebroken! Die begon op zaterdag al, maar toen was ik te gaar van een heftige werkweek, dus op zondag 24 februari maakte ik dankbaar gebruik van de mooie weersverachtingen!
Na de gezellige en inspirerende deepskydag bij sterrenwacht Almere de dag ervoor, had ik helemaal zin in vooral visueel waarnemen. Dus geen star adventurer mee, alleen de camera en statief voor eventueel (als ik er zin in had) een sfeerplaatje. Dat bleek uiteindelijk een goede keus geweest te zijn maar daarover later meer.
Om 19:00 aanwezig, en na even wikken en wegen toch de telescoop op het plateau achter de balk gezet om toch een beetje in het zuiden te kunnen kijken. Jan en Martijn hadden besloten om op de parkeerplaats te gaan staan voor goed zich op het zuidoosten, dus die stonden een beetje afgezonderd (of de rest stond afgezonderd van hen, net hoe je het bekijken wilt 😉) In totaal waren we met 6 personen: Jan, Martijn, Remko, Hans, Nathan en ik. Een goeie opkomst op zo’n ‘school night’. Ik had al vrij snel de telescoop in elkaar: Dankzij de modificaties van Marco en Harro is het meeste gedoe nu wel voorbij denk ik. Ik moet alleen nog steeds het lichtschild vergroten. *schaam, schaam*
Terwijl het in het westen nog flink schemert heb ik het eerste object al in beeld: NGC 559, een highlight van Janos tijdens de deepskydag. Hij beschreef het als een kwal-achtig open cluster, en ik snap wel hoe hij daarop kwam: het lijkt inderdaad wel een bolletje met tentakels. Het is een relatief klein cluster, met de 11mm (circa 180x met de paracorr) begint het pas een beetje ergens op te lijken. Ik zou nog wel wat meer willen vergroten, maar ik merk dat de optiek allemaal nog niet zo goed is afgekoeld. In het zoekerveld staat nog een ander pluisje, ik besluit die ook maar even langs te gaan. NGC662 is een heel ander type object dan 559, in de 24mm ES nog het mooist gekaderd. Een grote, rijke OC met in het midden een opening waarbinnen een groepje minder heldere sterren een soort van kus-mondje vormt. hihi
Goed, ondertussen is het redelijk donker geworden dus ik waag me aan het Object van de Maand, NGC1788. Een pittig object, maar bij langer turen onder donkere hemel valt toch wel het één en ander op. Ik heb er een schetsje van gemaakt:

Daarna door naar Abell 21, oftewel de medusanevel. Volgens DSL heb ik die nog niet waargenomen. Vreemd, want ik zou zweren dat ik hem al meerdere keren gezien heb. Misschien bij Hans, want die is erg enthousiast over deze planetary. Hij is het mooist met UHC-filter in de 17,3 Delos. Een flinke jongen nog wel, een soort van omgekeerde gekalligrafeerde C, die ongeveer 1/3 (1/4?) van het beeld vult.
Bijvangst hier is NGC3295, een erg gaaf open cluster die een beetje op een waaier of een plantje lijkt. Bijna beeldvullend met de 17,3 Delos. Hierna door naar NGC2371/2 die ik op zaterdagavond vanuit de tuin bekeken had en waarvan ik me erop had verheugd om hem ook onder een donkere hemel met hoge vergroting te bekijken. Er is hier met de 4,7mm inderdaad veel meer aan te zien: één kant is duidelijk wolliger met een beetje een krul en de centrale ster is nu 1 centrale ster (bij mijn vorige waarneming “zag” ik er 2), maar net als ik wil gaan schetsen is er koffie en gebak, dus dat stel ik even uit.
Bij terugkomst blijkt alles aangedauwd te zijn. *insert lelijk woord naar keuze hier*. Ik had (dacht ik) juist net de dauwverwarming aangezet, maar die doet niks. Uiteindelijk blijkt dat ik hem net uit had gezet dus dat de batterijen na 4 maanden aan wel gewoon leeg waren, en na een batterijwissel en wat geduld (huh?) doet alles het weer! Woohoo! In de tussentijd heb ik toch wat foto’s gemaakt, die allemaal niet zo de moeite waard blijken te zijn maar ach, bezigheidstherapie, en door naar Ursa Major!

Ik had me namelijk voorgenomen om – na dit lange hiaat – ook vooral lekker wat showpieces te bezoeken, en het niet te moeilijk voor mezelf te maken. Ik neem even uitgebreid de tijd om M82 op me in te laten werken, maar niet al te uitgebreid want de oculairs beslaan waar je bijstaat. Vlakbij M81 en M82 staat NGC 3077, een beetje een rommelig ding. Met 6.7mm meen ik een voorgrondster oid te zien? Hij lijkt ook niet perfect rond. Leuk om deze nog eens te bezoeken op een wat betere nacht, wanneer het wat comfortabeler waarnemen is. (Ik lees nu in DSL dat eigenlijk iedereen dit ziet als een ‘gewone’ elpitische galaxy)
Ngc 2903 heb ik al een tijdje niet waargenomen, en volgens mij nog helemaal niet met mijn mooie 16”. De noordkant lijkt dikker en scherper afgetekend, er lijkt in het midden van het stelsel een verhelderde lijn van de (ongeveer 1/8) kern naar de noordrand te lopen in het midden van het stelsel.
Ik besef nu dat ik in plaats van 3077, 3877 had willen waarnemen dus zwiep daarheen. Ik heb er meteen een schets van gemaakt, volgens mij voornamelijk om later te kunnen checken of ik daadwerkelijk een vriendje (m/v) zag of een voorgrondsterretje op de gemarkeerde plek. Grappig genoeg kan ik niet echt goede foto’s vinden van dit toch erg gave stelsel! Een mooie uitdaging voor de wat meer gevorderde astrofotografen (die bovendien een klein beeldveld hebben).
Hierna bezoek ik nog NGC4244, een ijle, uniforme streep in de 17.3 mm. In de 11mm oculair zie ik niet echt meer details, ik vind het beeld in de delos mooier, een beetje zo zwevend tussen de sterren zo. (Bij het invoeren in DSL blijkt dat ik hem een paar jaar geleden op de Afsluitdijk uitgebreid geschetst had. Oeps…)
En dan komt het hoogtepunt van de avond, M106. Een aantal jaren geleden was dit tijdens een lente-astroweekend het simultaanschetsobject waar mensen in verschillende regionen zich aan waagden. Daarna heb ik hem eigenlijk nooit meer opgezocht maar nu met de 16” zal dat toch wel wat meer details moeten prijsgeven! En inderdaad, wat toen moeilijke perifere waarnemingen waren stond nu gewoon duidelijk te shinen. In de jaren tussen toen en nu had ik wel eens gelezen dat deze jongeman ook vriendjes had, dus ik zwiep een beetje rond en stuit al snel op NGC 4217, wat echt een ontzettend grappig ding is, zoals hij tegen twee voorgrondsterretjes aanschurkt en er zelfs een beetje omheen lijkt te krommen.
Wat gaaf! Ik zwiep nog een beetje rond in de omgeving en “ontdek” nog 3 pluisjes. Omdat ik ook hiervan wel achteraf wil checken of ik het goed heb gezien, maak ik ook hier een schetsje van. Achteraf denk ik: dat had ik wel wat meer mijn best op kunnen doen, details in M106, knap kadreren met de 27mm panoptic ofzo, maar ja, op dat moment ging het me om de vriendjes. Het is dus wat het is. Als ik op deze foto op wikipedia kijk, dan heb ik wat pluisjes wel op de juiste plek ingetekend (voorzover dat echt heel precies mogelijk is met mijn tekenskills). Van NGC 4248 (in de tekening de eerste linksonder M106) weet ik het ook nog redelijk zeker, maar van de andere twee ga ik nu weer twijfelen, want om nou te zeggen dat het een topnacht was… Anyway het maakt me niet uit want ik voelde me net een beetje Caroline Hershel zoals ik daar aan het exploren was zonder enige voorkennis behalve (er moet wat zitten) 😀

Ik had ook nog grootse plannen met M101 maar dat lukt eigenlijk niet megagoed, ik begin een beetje moe te worden, en de concentratie is ook een beetje op. Ik zwiep nog even naar M53, gewoon omdat het kan (Hoi, Berenice!) en besluit het maar voor gezien te houden, gesterkt in mijn besluit doordat opper-diehard Cloudbuster ook gaat afbreken. Enfin zo rond middernacht rijden we allemaal het terrein af en zo lig ik nog braaf om 0:30 in bed.

