Astronomie,  Waarneemverslagen

De Grote Samenstand van Jupiter en Saturnus

Morgen, op 21 december 2020, is er een zeer nauwe samenstand van Jupiter en Saturnus. Dat komt niet zo vaak voor want hoewel de planeten ongeveer dezelfde baan volgen aan de hemel, doen ze dat in verschillende snelheden en zo ontmoeten deze twee elkaar ongeveer eens in de 20 jaar. Dit jaar is wel bijzonder want ze komen op 0.1° van elkaar te staan. Dat is ongeveer 1/5 van de diameter van de volle maan!

Ik weet nog goed dat ik pas mijn eerste (widefield) lenzenkijker had en dat er toen net een nauwe samenstand was tussen Venus en Jupiter. Venus was net een croissantje en Jupiter met zijn bandjes en maantjes, twee planeten in één blikveld! Wat het extra bijzonder maakte was dat Venus praktisch in onze kosmische achtertuin staat, terwijl je met Jupiter toch wel over serieuze afstanden spreekt. Met zo’n samenstand krijg je zo’n mooi gevoel voor de driedimensionaliteit van het heelal.

Enfin, nu dus Jupiter en Saturnus. Dat is helemaal gaaf, want dat zijn gewoon de beste planeten van het zonnestelsel! Hoewel de dichtste nadering op 21 december is, stonden ze de afgelopen tijd al flink dicht bij elkaar. Hier volgt een beeldverslagje van mijn ervaringen van de afgelopen paar dagen.

16 december

Op 16 december pasten ze al samen in één beeldveld in de telescoop:

Jupiter en Saturnus door de 6″ maksutov met de ZWO ASI 294 MC.

Je ziet nog niet heel veel detail, maar wel dat Saturnus meer afgeplat is (dat zijn de ringen die je ziet) en dat Jupiter maantjes heeft! Deze foto maakte ik met de deepsky-camera, die heeft een groter beeldveld dan de planetencam.

Zoals je kunt zien aan de foto hieronder, gemaakt met de telefoon door de zoeker, zat ik door een boom heen te kijken! Visueel paste het net in beeld op 50x vergroting. Met zo’n lage vergroting sprak het nog niet zo tot de verbeelding als wat ik me herinnerde van Venus/Jupiter maar als het de rest van de week bewolkt zou zijn, had ik het tenminste gezien!

Jupiter en Saturnus in de schemering door een boom heen.

17 december

Op 17 december werd het ook helder, en stond de smalle maansikkel ook nog eens vlakbij. Ik heb die avond alleen foto’s gemaakt met de DSLR vanaf het dijkje achter ons huis. Op zo’n moment is eigenlijk het blote oog (dus geen telescoop) nog het allerleukst.

De maan, Jupiter en Saturnus vanaf het dijkje achter ons huis, met Canon EOS 60D en 50mm F/1.8 lens.
Crop van Jupiter en Saturnus door de Tamon 70/300 lens (weer met de Canon EOS 60D).

18 december

Op 18 december klaarde het ook weer op rond 17:00 en zette ik weer een telescoop buiten, ditmaal de 10cm lenzenkijker met de planetencamera.

De 10cm apo staat klaar, hier nog met oculair

Zoals je op de foto ziet, heb ik eerst even gekeken door het oculair. Nu begon het er een beetje op te lijken! Met ongeveer 100x vergroting kon je echt al de banden op Jupiter zien.

Het lastige aan fotograferen van deze samenstand is het grote helderheidsverschil tussen de planeten. Door de lens merk je dat niet zo, maar het lukt niet om details op beide planeten te laten zien zonder trucjes. En dat wil ik niet. Maar goed, op deze foto zie je wel de ringen van Saturnus en 2 van de manen van Jupiter:

Linksonder Jupiter met 2 manen, rechtsboven Saturnus

19 december

Op 19 december zaten er alleen wat gaatjes tussen de wolken dus zwiepte ik snel een verrekijker op een statief (daar heb je handige adaptertjes voor, zoals deze.) en zo heb ik het toch nog een keer kunnen zien:

Meer dan een snelle foto met de smartphone (door de verrekijker) zat er niet in, maar Machiel maakte nog wel een leuke actiefoto van me, terwijl Io vanaf binnen zit te kijken wat dat malle mens nou weer aan het doen is <3

20 december

De verwachtingen voor vanavond waren best goed, maar uiteindelijk bleken er om de opklaringen heen allemaal regenbuien te zitten. Zo werd het zelfs nog spannend of ik de boel snel genoeg op- en afgetuigd zou krijgen. Maar het is gelukt! Met 130x vergroting was er nog aardig wat ruimte omheen maar kon je wel echt wat details zien op de planeten. Het lukte helaas niet om er een betere foto van te maken dan dit maar ik ben allang blij dat ik het gezien heb.

Nog even een foto van de omstandigheden. Tussen de takken en wolken door.

Jup, weer door de boom heen, en dat terwijl ik ditmaal nog dichter bij het huis stond dan de 16e. Het was nu wel later vanwege de wolken.

Het “belooft” heel slecht weer te worden op de dag van de dichtste nadering, dus ik denk dat dit het is voor mij. Tegen de tijd dat het weer helder wordt staan ze waarschijnlijk weer verder van elkaar.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.