De Melkweg zien in Nederland

Naar aanleiding van de petitie over duisternis op de Afsluitdijk zie ik hier en daar mensen reageren met dat ze ook maar eens met de auto die kant op willen om de Melkweg daar te bewonderen. Misschien woon je aan de andere kant van Nederland en ben je van plan de Melkweg ergens anders te gaan bekijken. Hier zijn wat tips om daar het beste uit te halen.

Vanuit de auto zie je niets

Als je in je auto zit terwijl je de Afsluitdijk afrijdt, zie je niks. Neem de tijd om de Breezanddijk op te zoeken (net over de grens met Friesland) en vooral ook om je auto even uit te stappen en je ogen aan het donker te laten wennen. Hier is een beschrijving van de plek, met kaartje. Waar het op neerkomt is voor het tankstation afslaan, weg rechtsaf volgen en over de Afsluitdijk heen, zodat je aan de andere kant van de dijk terecht komt. Dan zie je een smal weggetje weer naar beneden lopen, parallel aan de Dijk zelf. Die naar beneden rijden en dan ben je er.

Edit oktober 2019: Wegens de werkzaamheden aan de Afsluitdijk is de Breezanddijk tot medio 2023 afgesloten. Zie https://deafsluitdijk.nl/hinder/

Er zijn natuurlijk ook wel wat andere plekken waar het goed donker is.
Hier is een lijst met waarneemplekken gesorteerd per provincie.

Wolkenfilters zijn alleen op 1 april te koop

Het is natuurlijk logisch, maar je zal het maar vergeten: Het moet natuurlijk wel helder zijn. Als het bewolkt is zie je niks. Er zijn verschillende sites waarop je astro-weerberichten kunt bekijken, bijvoorbeeld Accuweather, en MeteoBlue. Ze spreken elkaar nogal eens tegen, dit komt omdat ze verschillende voorkeuren hebben voor de weermodellen die ze gebruiken. Er zijn nog een hele berg meer, maar deze twee check ik het eerst.

Je ziet de Melkweg het best rondom nieuwe maan. Je ziet de sterren het best als de zon meer dan 18 graden onder de horizon is verdwenen.

De beste tijd van het jaar om de Melkweg te gaan kijken is in augustus,  september en oktober aan het begin van de avond. In april en mei zie je hem aan het eind van de nacht. In juni en juli wordt het helaas pas laat, en niet helemaal donker. Je kunt hem dan wel zien maar het kost meer moeite. In de herfst en winter zie je subtielere delen van de Melkweg en in de lente kijken we de andere kant op dus zien we helemaal geen Melkweg.

Geen zaklamp mee!

Je ogen hebben minimaal 10 minuten nodig om aan het donker te wennen, en hoe langer je wacht, hoe beter. Het schijnt dat je donkeradaptatie zelfs pas compleet is na een minuut of 40.

Neem dus ook geen zaklamp mee! Als je echt per sé een lichtje wilt hebben, neem dan zo’n goedkoop rood fietslichtje mee. Rood licht is het minst verstorend voor je nachtzicht. Je zult zien dat je eraan went. Voor je het weet vergeet je de koplampen aan te doen als je wegrijdt! Oh en denk ook aan je medemens: Als je aan komt rijden en je ziet rode lichtjes heen en weer wapperen, doe dan ff je groot licht uit 😉

Op deze timelapse zie je mij en wat bevriende liefhebbers met onze rode lichtjes zwaaien.

Heb je een verrekijker in huis? Neem hem mee, en verwonder je over de hoeveelheid extra lichtpuntjes die je ziet. Met een beetje mazzel zie je hier en daar ook een ‘vlekje’. Dit zijn nevels of sterclusters. Hier kun je iedere maand een actuele hemelkaart downloaden. Op de tweede pagina staan wat leuke tips voor gemakkelijke objecten om te bekijken. Let op dat je de kaart voor het noordelijk halfrond kiest 😉

Een kiekje met de telefoon wordt ‘m niet

Wil je de Melkweg ook op de gevoelige plaat vastleggen? Laat je telefoon dan maar in je zak zitten want behalve een paar high-end exemplaren zijn de meeste telefooncamera’s hier te zwak voor. Wat je nodig hebt:

• Een DSLR of systeemcamera met breedbeeldlens (<35mm)
• Een statief (dit is een hele fijne, goed betaalbare)
• Een beetje geduld

Zet de camera op handmatige stand (M), het diafragma zoveel mogelijk open (lage F-waarde), de ISO zo hoog mogelijk, en de belichtingstijd rond 25-30 sec. Handmatig scherpstellen is een must. Dit kun je het best doen op de felste ster of planeet die je kunt zien.

Om de foto zo scherp mogelijk te krijgen moet je nu de self-timer instellen, zodat de camera niet nog natrilt nadat je de knop hebt ingedrukt. Klik, wachten…

Et voilá, je eerste melkwegfoto!

Mogelijk krijg je nu al een overbelichte foto, dan kan je eerst beginnen met de ISO omlaag brengen, OF check je focus!

Smaakt dit naar meer?

Hier leg ik uit hoe je simpel kunt beginnen met astrofotografie. Voor tips over het kiezen van een telescoop kun je hier kijken.

Als laatste: Houd er rekening mee dat het hard waait op de Afsluitdijk en dat het heel koud wordt als je een tijdje stilstaat. Dus dikke jas mee. Het grootste deel van het jaar sta ik er zelf in mijn skibroek (!).

Heb je nog vragen of opmerkingen over deze tekst, of nog toevoegingen van goed bereikbare, openbare plekken in Nederland waar je de Melkweg goed kan zien? Geef het aan in de comments!