Astro cadeautips
De feestdagen komen er weer aan, met de daarbij horende cadeaukoopstress. Want iedereen heeft alles al, of wensen waarvan je niet genoeg weet of begrijpt. Dit stuk biedt hulp aan ouders en e(e)ga’s die overwegen een telescoop als cadeau te geven. Want je wil natuurlijk niet dat het door jou met veel liefde uitgezochte presentje begin volgend jaar op Marktplaats staat, toch? Hier zijn wat astro-cadeautips voor de astronerd in je leven.
Een paar algemene tips:
- Beneden een bepaald budget maak je een astronoom in de dop blijer met een goed boek of bijvoorbeeld een bon dan met een telescoop.
- Als je wel een telescoop of telescoopaccessoire koopt, ga dan naar een specialist. In de Benelux hebben we Astromarket, Ganymedes, Robtics, en in Duitsland zit het tevens prima Teleskop-Express.
Enfin, een telescoop is dus eigenlijk niet altijd de beste keus. Hier volgt een lijstje van WEL leuke astrocadeau’s voor ieder budget (inclusief telescopen). En nee ik heb geen aandelen.
Astro-cadeautips voor 0-10 euro
Een bezoek aan een planetarium of sterrenwacht is vaak gratis of kost een kleine bijdrage. Ook kun je natuurlijk een mooie nacht (zonder maan) uitkiezen en zelf op zoek gaan naar de melkweg op een donkere plek!
Hier vind je een lijst van sterrenwachten gesorteerd op plaatsnaam. Dit is een leuke eerste kennismaking met sterrenkijken. Let hierbij wel op dat het Nederlandse weer niet altijd geschikt is voor sterren kijken!
Cadeaus voor 10-20 euro
Een draaibare sterrenkaart , ook wel een planisfeer genoemd, is een perfect hulpmiddel om de sterrenbeelden te leren kennen. Neem hem na een paar keer oefenen in de tuin ook eens mee naar een echt donkere plek en verdwaal opnieuw.
Plutoknuffel Een pluche pluto, op basis van de foto’s van New Horizons. Kun je natuurlijk niet mee waarnemen, en Pluto is helemaal niet zo interessant om te bekijken met een telescoop, maar laten we maar zeggen: Deze is leuk voor de bewolkte avonden.
Het wat serieuzere werk: Jaarboek Sterrenkunde van Govert Schilling. Niet zo duur, boordevol opnamen en schetsen van amateurs, en met veel waarneeminformatie voor het komende jaar!
Ik kon alleen een Belgische webshop vinden waar ze hem verkopen, maar ze zijn vast ook in Nederland ergens te verkrijgen. (Weet je een adresje? Laat het even achter in de comments!)
Een rood lampje. We hebben natuurlijk heel andere associaties bij rood licht, maar een dimbaar rood lampje is onmisbaar bij sterrenkijken. Het is namelijk het minst storend voor je nachtzicht. Hier vind je een selectie.
Voor de avontuurlijken onder ons: Een verrekijker, via Marktplaats bij een verkoper uit de buurt. Wat voor één maakt zo gek veel niet uit, zolang het een beetje stevige kwaliteit is (en niet met plastic lenzen bijvoorbeeld). 10×50 of 8×50 is prima. Met een verrekijker vang je ongeveer 10x zoveel licht als met het blote oog. Als je daar dan een hemelkaartje zoals deze bij geeft (of een planisfeer zoals hierboven aangeraden) zijn ze wel even zoet.
Astro-cadeautips voor 20-50 euro
3d-maanlamp.
Voor een iets hogere prijs kun je ook glazen maanlampen vinden.
Turn Left At Orion, een Engelstalig boek met waarneemtips inclusief de zogenaamde ‘starhops’ (hoe je vanaf een heldere ster naar het te bekijken object komt).
Backyard Astronomers Guide: Weer een Engelstalig boek, met niet alleen waarneemtips en informatie over hemelmechanica maar ook waardevolle informatie voor het kiezen en leren kennen van je spullen.
De Sterrengids staat bol van informatie, is hier en daar wat droog maar ook erg compleet.
De Pocket Sky Atlas is de meest gebruikte sterrenatlas, een compact en enorm handig hulpmiddel voor het vinden van deepsky-objecten. Warm aanbevolen (of zelfs essentieel) bij een eerste telescoop.
Ideeën voor 50-100 euro
Zonnestelselmobiel Niet helemaal op schaal maar dat zou dan ook wel erg onhandig worden (Jupiter staat 10x zo ver van de zon als de aarde en Saturnus zelfs 20x).
Astroglobes Voor iets minder dan 100 euro koop je een prachtige globe van Mars of de Maan.
Het is heel lastig om een goede telescoop te vinden van minder dan 100 euro. Één mogelijkheid: Zoek op Marktplaats naar een 7 cm Skylux– telescoop die je enigzins in de buurt zou kunnen ophalen. Ze waren destijds nieuw 85 euro dus betaal er niet de hoofdprijs voor. Hierbij is het wel aanbevolen om de bijgeleverde barlow meteen weg te gooien en er op termijn wat betere lenzen bij te kopen.
Als laatste in deze categorie: Duurzaam leesvoer: Abonnement op een astro-tijdschrift zoals Zenit, Sky & Telescope of voor kinderen lidmaatschap van de JWG (Jongeren WerkGroep), met hun eigen tijdschrift Universum. Wel opletten: Na het eerste jaar loopt zo’n abonnement vaak gewoon door 😉
Tips voor 100-175 euro
Voor dit bedrag kun je een redelijke starterstelescoop kopen. Zoals eerder al gezegd: De telescoop is het begin. Hierbij wil je eigenlijk nog minimaal een rood lampje en een PSA geven . Met dit soort telescopen kun je al gauw wel een mooie foto van de kraters van de maan maken met je smartphone maar qua fotografie houdt het daar wel op.
De Skywatcher Heritage is een dobson-telescoop met 10cm spiegel. Een stevig apparaat met redelijke optiek. Er zitten twee lenzen en een zogenaamde barlow bij, waarmee je in totaal 4 vergrotingen kunt gebruiken. Met een telescoop als deze kun je bijvoorbeeld al de kraters van de maan en de ringen van Saturnus zien en een aantal grote en heldere deepsky objecten. Let op: Deze en de volgende telescoop zijn tafelmodellen.
De SkyWatcher Mercury is een telescoop die eruitziet als een Echte Telescoop maar is niet beter dan de eerder genoemde tafelmodellen. Het is een lenzentelescoop, terwijl de anderen spiegeltelescopen zijn. Alternatief: een nieuwe skylux.
Voor nog ietsje meer kun je een 13cm Heritage kopen.
Deze telescoop zal meer laten zien dan de kleinere modellen hierboven maar hij is inschuifbaar dus nog steeds redelijk compact. De gevorderde amateurs die ik ken, die met deze telescoop zijn begonnen, hebben hem nog steeds allemaal.
Als je budget hoger is dan dit, zou ik adviseren om naar een gespecialiseerde winkel te gaan voor advies of op Astroforum te gaan neuzen, of bijvoorbeeld deze pagina. De ultieme telescoop voor alles bestaat namelijk niet en dan wordt het toch eens tijd om te gaan nadenken over vragen zoals deze.
Nota Bene: Dit stukje is laatst geüpdatet in oktober 2022. Mocht je extra tips hebben of er werkt een link niet ofzo, laat het me even weten!
5 Comments
Marcel-Jan Krijgsman
Die Pluto knuffel is erg leuk. Al weet ik niet of ik bij mijn neefjes en nichtje alweer met een knuffel aan kan komen lopen. Ik heb onlangs nog een Rosetta/Philae knuffel gegeven.
De ESA heeft ook een paraplu met sterrenhemel, maar helaas niet in de nieuwe online ESA Shop. Ik vond hem in de gift shop van het vluchtleidingcentrum in Darmstadt.
Die Mars-globe heeft trouwens niet Voyager, maar Mars Express erboven hangen.
Esther
Oh dank je voor de correctie, ik ga het fixen. Die Rosetta/Philae knuffel is ook superleuk maar niet zo heel relevant meer…
Arjan Kievits
De paraplu wordt ook verkocht bij sterrenwacht Mercurius in de Biesbosch…
Esther
Ah, dank je voor de tip! Zo te zien geen webshop, of wel?
Jos Wennmacker
Je doet de verrekijker een beetje onrecht dat die slechts ’10x zoveel licht als met het blote oog’ opvangt.
Voor een jong persoon is dat zo’n 50 keer: oogpupil maximaal 7 millimeter, lichtwinst (50/7)**2 ~= 50. Een 7×50 is hier een goede keuze omdat de uittreepupil dan ook 7 millimeter is.
Voor een ouder persoon is dat 100 keer: oogpupil maximaal 5 millimeter, lichtwinst (50/5)**2 = 100. Hier is een 10×50 beter op zijn plaats omdat de uittreepupil dan 5 millimeter is. Bij een 7×50 zou een deel van het licht naast de oogpupil terecht komen en verloren gaan.